Hôm qua 11.1, hội thảo "Hướng tới chương trình hành động của ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn nhằm giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu" đã diễn ra tại Hà Nội. Gần 200 nhà khoa học trong nước và quốc tế đã tham dự.


Thảm họa rất gần

Báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN và PTNT) cho biết, dự báo của các nhà khoa học trên thế giới chỉ rõ, Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng tồi tệ nhất trước tình hình khí hậu biến đổi và mực nước biển dâng. Theo các kịch bản, mực nước biển dâng cao 1m sẽ gây ra những tác động tiêu cực tới 12% diện tích và 10,8% dân số Việt Nam. Cụ thể, đồng bằng sông Hồng bị ngập 5.000 km2 và đồng bằng sông Cửu Long bị ngập 15.000 - 20.000 km2, hệ thống đê biển không thể chịu được mực nước dâng do bão lớn gây nguy cơ vỡ đê... Nước biển dâng cũng sẽ làm cho sản lượng lương thực của nước ta giảm khoảng 12% (xấp xỉ 5 triệu tấn), đe dọa nghiêm trọng đến an ninh lương thực. Cùng với hiện tượng nước biển dâng, hàng loạt các hiện tượng thời tiết khí hậu cực đoan đặc biệt nguy hiểm sẽ xuất hiện kéo theo các thảm họa như lụt lội nghiêm trọng, siêu bão có sức tàn phá khủng khiếp, dịch bệnh ở người, trên cây trồng và vật nuôi...

Ông Đào Xuân Học - Thứ trưởng Bộ NN và PTNT khẳng định: "Chúng ta phải hành động ngay nếu không sẽ trở tay không kịp trước những tác động biến đổi của khí hậu". Hiện tại, Bộ đang trong quá trình nghiên cứu để đưa ra các kế hoạch với những mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn nhưng đã cơ bản xác định được 2 nhóm giải pháp chính: các giải pháp trồng rừng, sử dụng công nghệ sạch; và nhóm giải pháp về an toàn hồ đập, đê điều, thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp.

Việc di dời các hộ dân tại vùng thường xuyên bị ngập lụt, sạt lở đất, ven biển, ven sông đã được các địa phương triển khai tích cực. Tuy nhiên, số lượng dân phải di cư rất nhiều, nên cần phải có quá trình, không thể giải quyết trong ngày một ngày hai.

Theo ông Đào Xuân Học, một loạt bài toán liên quan đến cơ sở hạ tầng để thích ứng với biến đổi khí hậu đang chờ các nhà khoa học tìm ra lời giải: tiếp tục củng cố đê ở đồng bằng sông Cửu Long có được không? Miền Trung địa hình khá cao nhưng lũ lụt khá phức tạp, thời gian thoát lũ dài hơn trước đây, nên nâng cao đê ở chỗ nào?...

Chống ngập cho TP.HCM

Trao đổi với PV Thanh Niên bên lề hội thảo, Thứ trưởng Đào Xuân Học cho biết, nước biển dâng không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long mà còn tác động xấu đến các thành phố lớn, đặc biệt là TP.HCM và Hải Phòng. Vừa qua, Bộ đã trình bày với Chính phủ, Ban bí thư T.Ư và UBND TP.HCM về vấn đề chống ngập cho thành phố này, trong đó có tính đến cả yếu tố nước biển dâng.

Theo ông Đào Xuân Học, 3 nguyên nhân khách quan gây ngập tại TP.HCM là mưa, lũ và thủy triều. Hiện tại, thành phố đang củng cố hệ thống cống rãnh để đối phó ngập do mưa gây ra và đây là cách làm đúng. Tuy nhiên, tất cả cống rãnh của thành phố đều chảy ra kênh rạch nên lại chịu sự tác động của lũ. Vì vậy, để chấm dứt tình trạng ngập lụt tại thành phố phải giải quyết tốt các vấn đề về lũ, triều cường và mưa.

Về chống lũ, Bộ NN và PTNT cho rằng cần tăng khả năng chứa nước của các hồ chứa ở khu vực thượng nguồn để làm chậm thời gian lũ về thành phố, khống chế không để lũ vượt ngưỡng an toàn đã được xác định. Trường hợp lũ vẫn vượt mức an toàn, Bộ đưa ra giải pháp: khi lũ trên sông Đồng Nai lớn quá sẽ tiến hành phân lũ ra sông Thị Vải - nơi đang rất cần nước để cải tạo môi trường, khi lũ trên sông Sài Gòn lớn quá thì phân lũ về vùng Lê Minh Xuân - nơi đang bị phèn rất nặng, cần lũ để rửa phèn.

Giải pháp khắc phục triều cường phải được triển khai theo hướng "đánh chặn" từ xa, ngăn không cho triều cường tiếp cận và xâm nhập thành phố bằng cách ngăn nước triều trên sông Soài Rạp và một số sông khác trong vài tiếng đồng hồ khi thủy triều lên. Trước mắt, sẽ tập trung xây 8 cống lớn (ước tính đầu tư khoảng 6.000 - 8.000 tỉ đồng) ở đầu sông Kiếp Bạc ở khu vực hữu sông Sài Gòn, sông Đồng Nai. Các nhà khoa học đã tính toán kỹ lưỡng đối với trường hợp khi triều cường lên, đồng thời mưa xuất hiện thì các biện pháp này vẫn phát huy tác dụng. Tiếp đó, sẽ tiến hành xây các cống lớn, phù hợp với lộ trình chống chọi với hiện tượng nước biển dâng. Thứ trưởng Đào Xuân Học cho biết, trong tháng 3.2008, Bộ sẽ trình bày phương án cụ thể để TP.HCM đề nghị Chính phủ phê duyệt.

Q.D

Nguồn: thanhnien.com.vn