Dự báo độ mặn nền trên hệ thống sông chính vùng ven biển Đồng bằng sông Cửu Long sử dụng phần mềm HydroGis và MIKE11. Chương trình dự báo dựa trên 6 yếu tố: địa hình sông kênh và các ô đồng vùng hạ lưu sông Mêkong, nền khí hậu-thủy văn lưu vực sông Mêkong, nền khí hậu hải văn vùng biển Đông và biển Tây Nam Bộ, dao động triều tại các cửa sông Nam Bộ, quy luật vận hành của các công trình thủy lợi điều khiển dòng chảy, quá trình tích và thoát nước ngọt của mùa lũ năm trước đó tại Biển Hồ, các vùng trũng như: Đồng Tháp Mười, Tứ Giác Long Xuyên, Tây sông Hậu và các khu trũng thuộc lãnh thổ Campuchia nằm dọc sông Mêkong và sông Bassac.

I. KẾT QUẢ DỰ BÁO ĐỘ MẶN NỀN THÁNG 2 NĂM 2009 VÙNG VEN BIỂN ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

Sau khi chạy mô hình thủy lực HydroGis kết hợp mô hình Mike 11 để lập dự báo mặn năm 2009 vùng ven biển ĐBSCLvới các dữ liệu nêu trên, chúng tôi xây dựng dự báo độ mặn nền cho tháng II theo các sông chính ở ĐBSCL như sau:

1. Dọc sông Cửa Tiểu:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông cửa Tiểu trình bày ở bảng 1. Trong tháng độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông khoảng hơn 30 km. Từ ngày 21 đến ngày 28, độ mặn 1 g/l xâm nhập sâu hơn, có thể quá 40-45 km tính từ cửa sông. Như vậy, theo số liệu tính toán cho thấy xâm nhập mặn trên sông Cửa Tiểu trong tháng 2 năm 2009 sẽ thấp hơn một ít so với cùng kỳ năm 2008.

2. Dọc sông Cửa Đại:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông cửa Đại trình bày ở bảng 2. Từ ngày 21 đến ngày 28 độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông Cửa Đại khoảng 37 km. Trong tháng độ mặn 1 g/l xâm nhập có thể quá 45 km tính từ cửa sông. Như vậy, theo số liệu tính toán dự báo mặn năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Cửa Đại trong tháng 2 năm 2009 sẽ thấp hơn một ít so với cung kỳ năm 2008.

3. Dọc sông Hàm Luông:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Hàm Luông trình bày ở bảng 3. Từ ngày 1 đến ngày 28 độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông khoảng 36 km. Từ ngày 16 đến ngày 28 độ mặn 1 g/l xâm nhập có thể quá 50 km tính từ cửa sông. Như vậy, số liệu tính toán dự báo mặn năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Hàm Luông trong tháng 2 năm 2009 sẽ thấp hơn so với cùng kỳ năm 2008.

4. Dọc sông Cổ Chiên:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Cổ Chiên trình bày ở bảng 4. Từ ngày 1 đến ngày 28 độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông hơn 35 km. Trong tháng độ mặn 1 g/l xâm nhập có thể quá 45 km tính từ cửa sông. Như vậy, số liệu tính toán dự báo mặn năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Cổ Chiên trong tháng 2 năm 2009 thấp hơn trung bình nhiều năm và cũng thấp hơn so với cùng kỳ năm 2008.

5. Dọc sông Cung Hầu:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Cung Hầu trình bày ở bảng 5. Trong tháng độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông từ 35 km. Từ ngày 1 đến ngày 28 độ mặn 1 g/l xâm nhập có thể quá 45 km tính từ cửa sông. Như vậy, số liệu tính toán dự báo mặn năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Cung Hầu trong tháng 2 năm 2009 sẽ thấp hơn so với cùng kỳ năm 2008 và thấp hơn trung bình nhiều năm.

6. Dọc sông Định An:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Định An trình bày ở bảng 6. Từ ngày 1 đến ngày 28 độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập sâu 35 km. Từ ngày 16 đến ngày 25 độ mặn 1 g/l xâm nhập sâu hơn, có thể quá 50 km tính từ cửa sông. Như vậy, số liệu tính toán dự báo mặn tháng 2 năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Định An trong tháng 2 năm 2009 thấp hơn một ít so với cùng kỳ năm 2008.

7. Dọc sông Trần Đề:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Trần Đề trình bày ở bảng 7. Từ ngày 1 đến ngày 29 độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông 36 km. Từ ngày 16 đến ngày 20 độ măn 1 g/l có thể xâm nhập quá 45 km tính từ cửa sông. Như vậy, số liệu tính toán dự báo mặn năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Trần Đề trong tháng 2 năm 2009 thấp hơn một ít so với cùng kỳ năm 2008.

8. Dọc sông Ông Đốc:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Ông Đốc trình bày ở bảng 8. Sông Ông Đốc chạy dọc theo biển Tây, chịu tác động chính của triều biển Tây. Hiện nay công trình cống Tắc Thủ đã vận hành ngăn, tuy nhiên một số cửa thông ra phía biển Tây hiện nay chưa có công trình ngăn mặn vì vậy toàn bộ tuyến sông Ông Đốc đều bị nhiễm mặn. Độ măn thấp nhất xuất hiện trong khoảng thời gian từ ngày 1 đến ngày 5 và độ mặn cao nhất diễn ra trong khoảng thời gian từ ngày 26 đến ngày 28. Nhìn chung độ mặn trong tháng 2 năm 2009 thấp hơn so với cùng kỳ năm 2008.

9. Dọc sông Cái Lớn:

Kết quả dự báo độ mặn nền tháng 2 năm 2009 dọc sông Cái Lớn trình bày ở bảng 8. Từ ngày 1 đến ngày 29 độ mặn 4 g/l có thể xâm nhập đến vị trí cách cửa sông đến hơn 30 km và độ măn 1 g/l có thể vào sâu đến 45 km so với cửa biển. Như vậy, số liệu tính toán dự báo mặn năm 2009 cho thấy xâm nhập mặn trên sông Cái Lớn trong tháng 2 năm 2009 tương đương với cùng kỳ năm 2008.

II. NHẬN XÉT

Tháng I năm 2009 có lượng mưa trung bình lớn hơn tháng I năm 2008. Trong tháng I/2009 vẫn xuất hiện mưa trên diện rộng ở ĐBSCL, nên mực nước và lưu lượng trung bình đầu nguồn trên dòng chính sông Cửu Long tăng hơn so với cùng kỳ năm 2008. Do vậy, mức độ xâm nhập mặn tháng 2 năm 2009 sẽ thấp hơn cùng kỳ năm 2008.
Theo nhận định của Đài Khí tượng thủy văn khu vực Nam bộ “dự báo đỉnh điểm mùa khô năm nay rơi vào khoảng tháng ba đến giữa tháng 4-2009, cuối đợt khô đỉnh điểm này cũng sẽ xuất hiện mưa chuyển mùa. Ngoài ra từ nay đến tháng 2-2009 sẽ còn vài đợt mưa trái mùa nữa.” Do vậy, diễn biến xâm nhập mặn trong tháng 2 ở ĐBSCL năm 2009 diễn ra bình thường như năm 2008.

GS.TS. LÊ SÂM
Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam